تورمالین چیست؟

تورمالین یکی از سنگ‌های قیمتی است که با تنوع رنگی بالا ، زیبایی و خواص جالبش شناخته می‌شود. این سنگ در طول تاریخ به عنوان یک جواهر گرانبها و حتی یک ابزار درمانی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی کامل سنگ تورمالین، ویژگی ها و خواص این سنگ، تشخیص تورمالین اصل از فیک و…خواهیم پرداخت.

تاریخچه و کشف

نام تورمالین از کلمه‌ی “تورامالی” در زبان سینهالی (زبان رسمی سریلانکا) گرفته شده است که به معنای “سنگ‌های مختلط(رنگارنگ)” است. این نام به تنوع رنگ‌های این سنگ اشاره دارد.

تورمالین به‌طور رسمی ‌در قرن هجدهم توسط هلندی‌ها در سریلانکا کشف و به جهان معرفی شد ، اما استفاده از آن به دوران‌های بسیار قدیمی‌تر بازمی‌گردد.

به عنوان مثال در مصر باستان، تورمالین به‌عنوان سنگی جادویی و محافظ شناخته می‌شد. مصریان معتقد بودند که تورمالین می‌تواند انرژی‌های منفی را دفع کند و صاحب خود را از خطرات محافظت کند. بخصوص تورمالین سیاه به‌عنوان سنگی برای دفع ارواح شیطانی و حفاظت از جسم و روح استفاده می‌شد.

در هند باستان نیز تورمالین به‌عنوان سنگی مقدس شناخته می‌شد و برای متعادل کردن چاکراها استفاده می‌شد. این سنگ به‌ویژه در آیین‌های مذهبی و مدیتیشن کاربرد داشت. تورمالین‌های رنگی در درمان‌های آیورودایی به‌عنوان سنگ‌هایی برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت عمومی استفاده می‌شدند.
جالب است که در قرن شانزدهم، بازرگانان هلندی سنگ‌های تورمالین رنگارنگ را از سریلانکا به اروپا آوردند که در ابتدا، این سنگ‌ها به اشتباه به عنوان زمرد یا دیگر سنگ‌های قیمتی شناسایی می‌شدند.

ویژگی های فیزیکی و شیمیایی تورمالین

تورمالین به گروه سیلیکات‌ها تعلق دارد و ساختار بلوری آن به شکل تریگونال است. این ساختار به دلیل وجود عناصری مانند آهن، منیزیم، آلومینیوم، لیتیم و سایر عناصر در ترکیب شیمیایی آن ایجاد می‌شود. تورمالین‌ها معمولاً در طبیعت به شکل منشوری یافت می‌شوند که اکثرا به واسطه خطوط طولی روی سطح خود، شناسایی می‌شوند.
این منشورهای اغلب دارای سطوح جلادار هستند که درخشش خاص و واضحی به سنگ می‌بخشند.

در تصویر زیر مهم ترین ویژگی های فیزیکی و زمین شناسی تورمالین را مشاهده میکنیم:

همانطور که در تصویر بالا دیدیم . فرمول شیمیایی عمومی تورمالین به صورت (XY₃Z₆(BO₃)₃Si₆O₁₈(OH)₄) می‌باشد. حروف X، Y و Z می‌توانند توسط عناصر مختلفی مانند آهن، منگنز، آلومینیوم، لیتیم، منیزیم و غیره جایگزین شوند.
سختی تورمالین نیز معمولاً بین 7 تا 7.5 در مقیاس موس است. ولی این مقدار ممکن است بسته به نوع و ترکیب خاص تورمالین کمی متفاوت باشد.

دلیل رنگهای بسیار زیاد در تورمالین ها چیست؟

بعد از فلوریت و عقیق میتوان تورمالین را یکی از سنگهای دارای طیف رنگی بسیار گسترده در نظر گرفت. بطوری که گاهی مواقع در یک بلور تورمالین میتوان طیف 5 رنگ متفاوت یا حتی بیشتر را مشاهده نمود!
دلیل این تنوع رنگی به ترکیب شیمیایی پیچیده و توانایی حضور عناصر مختلف در ساختار کریستالی آن بازمی‌گردد. هر یک از رنگ‌های تورمالین به دلیل وجود عناصر خاصی به وجود می‌آیند

آهن (Fe): حضور آهن در ترکیب شیمیایی تورمالین می‌تواند به ایجاد رنگ‌های سبز، آبی و سیاه منجر شود.

– کروم (Cr) و وانادیوم (V): این عناصر مسئول ایجاد رنگ سبز در تورمالین هستند.

– منگنز (Mn): منگنز باعث ایجاد رنگ‌های صورتی و قرمز در تورمالین می‌شود.

– تیتانیوم (Ti): حضور تیتانیوم در ترکیب شیمیایی تورمالین می‌تواند رنگ‌های آبی و سبز ایجاد کند.

– لیتیم (Li): لیتیم باعث ایجاد رنگ‌های صورتی، قرمز و سبز در تورمالین می‌شود.

شرایط خاص زمین‌شناسی و محیطی که تورمالین در آن تشکیل می‌شود نیز می‌تواند بر رنگ آن تأثیر بگذارد. دما و فشار به همراه ترکیبات شیمیایی محیط اطراف در رنگ نهایی تاثیرگذار هستند.

انواع تورمالین ها

همانطور که پیش تر گفته شد طیف رنگی تورمالین ها بسیار گسترده بوده و معمولا بر اساس همین طیف های‌رنگی آنها را نامگذاری و دسته بندی میکنند اما ممکن است گاهی منبع جغرافیایی یا ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نیز در شیوه دسته بندی تورمالین ها دخیل باشد .

در ادامه به معرفی معروف ترین انواع تورمالین ها میپردازیم:

1. تورمالین سیاه (شورل)

تورمالین سیاه، که آن را شورل نیز مینامند ، شناخته‌شده‌ ترین و رایج ترین انواع تورمالین است. این سنگ به رنگ سیاه مات یافت می‌شود و به دلیل خواص محافظتی خود معروف است. از‌گذشته تا به امروز باور بر این بوده که این نوع تورمالین دارای توانایی حفاظتی در برابر انرژی های منفی است.

2. تورمالین سبز (وردرلیت)

تورمالین سبز، که به نام وردرلیت نیز شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین انواع تورمالین است. این سنگ در طیف‌های مختلفی از سبز یافت می‌شود، از سبز تیره تا سبز روشن. وردرلیت به دلیل انرژی مثبت و ارتباط با طبیعت مورد توجه قرار می‌گیرد و در جواهرسازی بسیار محبوب است.

3. تورمالین صورتی (روبلیت)

تورمالین صورتی یا روبلیت به خاطر رنگ زیبای صورتی تا قرمز خود بسیار محبوب است. این نوع تورمالین به دلیل ارتباط با عشق و عواطف مثبت، در جواهرسازی و درمان‌های کریستالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روبلیت به ویژه در برزیل و آفریقا یافت می‌شود.

4. تورمالین آبی (ایندیکولیت)

تورمالین آبی، که به نام ایندیکولیت شناخته می‌شود، یکی از کمیاب‌ترین و گران‌قیمت‌ترین انواع تورمالین است. این سنگ به خاطر رنگ آبی زیبا و خواص آرامش‌بخش خود معروف است. ایندیکولیت اغلب در جواهرات لوکس استفاده می‌شود و به عنوان سنگی برای کاهش استرس و افزایش تمرکز شناخته می‌شود.

5. تورمالین هندوانه‌ای

تورمالین هندوانه‌ای به دلیل ترکیب رنگ‌های سبز و قرمز خود که شبیه به پوست و گوشت هندوانه است، نامگذاری شده است. این سنگ بسیار جذاب و نادر است و در جواهرات خاص و کلکسیونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تورمالین هندوانه‌ای نمادی از شادی و تعادل است.

6. تورمالین زرد (دراویت)

تورمالین زرد، که به نام دراویت نیز شناخته می‌شود، در رنگ‌های زرد تا قهوه‌ای زرد موجود است. این نوع تورمالین به ندرت یافت می‌شود.

ارزش‌گذاری و قیمت تورمالین در ایران و جهان

قیمت تورمالین بر اساس چندین عامل مهم تعیین می‌شود که در ادامه آنها را برسی میکنیم:

1. رنگ: رنگ‌های نادر و پرطرفدار مانند تورمالین آبی (ایندیکولیت) و تورمالین هندوانه‌ای قیمت بالاتری دارند. تورمالین های پر رنگ و دارای طیف رنگی یکنواخت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

2. شفافیت: سنگ‌های شفاف و بدون اینکلوژن (شکستگی‌ها و ناخالصی‌ها درونی ) قیمت بالاتری دارند.

3. کیفیت تراش : در تورمالین های جواهری و تراش خورده، برش‌های دقیق و حرفه‌ای که زیبایی و رنگ سنگ را به بهترین شکل نمایش دهند، بسیار با ارزش هستند.

4.منشا جغرافیایی: تورمالین‌هایی با منشا خاص مانند پاراییبا از برزیل، به دلیل کمیاب بودن و رنگ منحصر به فرد، ارزش بالایی دارند.

5. ابعاد: تورمالین هایی با ابعاد بزرگ طبیعتا ارزش بسیار بیشتری دارند.

در ایران قیمت تورمالین های سیاه بسته به کیفیت از گرمی ۱۰ تا ۲۵ هزارتومان متغیر هست.
تورمالین های رنگی مثل آبی و هندوانه ای و سبز جواهری در ایران کمیاب بوده و قیمت های آنها از قیراطی حدود ۳۵۰ هزارتومان تا ۱.۵ میلیون تومان یا حتی بالاتر بستگی به کیفیت و رنگ متغیر میباشد.

گران‌ترین تورمالین جهان

گران‌ترین تورمالین جهان، تورمالین پاراییبا است که به خاطر رنگ نئونی آبی-سبز خود معروف است. این نوع تورمالین در اواخر دهه 1980 در ایالت پاراییبا در برزیل کشف شد. قیمت تورمالین پاراییبا می‌تواند به ازای هر قیراط به چندین هزار دلار برسد! ویژگی منحصر به فرد این سنگ، حضور عناصر مس و منگنز است که رنگ زنده و درخشانی به آن می‌دهد. علاوه بر برزیل، ذخایر کوچکی از تورمالین پاراییبا در نیجریه و موزامبیک نیز یافت شده است.

تشخیص تورمالین اصل از تقلبی

در تورمالین های راف و تراش نخورده ، یکی از ویژگی‌های بارز طبیعی وجود خطوط طولی در سنگ است که معمولا دارای جلا هستند. این خطوط در جهت رشد کریستال دیده می‌شوند و تقریبا در انواع رنگهای تورمالین قابل رویت هستند.

اما باید توجه داشت نمونه مشابه این خطوط در سنگ دیگری بنام اکتینولیت قابل مشاهده هستند و بارها دیده شده در ایران اکتینولیت را که سنگی کم ارزش است بجای تورمالین سبز باکیفیت و به قیمت های عجیب و غریب به فروش میرسانند!!
اما تشخیص آن نسبتا ساده است. اکتینولیت دارای رنگ سبز روشن است و توانایی عبور نور را ندارد یا بسیار کم نور را عبور میدهد.

گاها حتی با یک سرچ ساده میتوان دید حتی سنگ اپیدوت را که سنگی کم ارزش است بجای بلورهای کلاستر (خوشه ای) تورمالین به فروش میرسانند. این سنگ نیز بلورهایی شبیه به تورمالین را داراست که در تعداد زیاد، بر روی بستر خوابیده اند .

در تورمالین تراش خورده به دلیل آنکه مشخصه خطوط طولی از بین میرود تشخیص تورمالین سخت میشود ، با این وجود ما در ادامه چند روش برای تشخیص اصالت تورمالین ها را معرفی خواهیم کرد اما باید این نکته را در نظر داشت این روش ها بصورت 100 درصد پاسخگو نیستند و در اکثر اوقات حتما به گواهی آزمایشگاهی برای تایید اصالت نیاز خواهد شد. بنابر این حتما باید تورمالین ها را از منابع معتبر خریداری نمایید.

1.رنگ و شفافیت: تورمالین‌های اصل رنگی یکنواخت و زنده دارند در مقابل، تورمالین‌های تقلبی ممکن است رنگی مصنوعی و غیرطبیعی داشته باشند.

2. سختی: این سنگ دارای سختی 7 تا 7.5 در مقیاس موس است. می‌توانید با خراش دادن سطح آن با یک ماده سخت‌تر (مانند کوارتز) سختی آن را بررسی کنید.

3.وزن: تورمالین اصل سنگینی نسبی مناسبی دارد. سنگ‌های تقلبی ممکن است سبک‌تر باشند.

تورمالین سنتاتیک چیست و چه فرقی با تورمالین طبیعی دارد؟

تورمالین سنتاتیک به تورمالینی گفته می‌شود که به صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شود. این تورمالین‌ها از نظر ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی بسیار شبیه به تورمالین‌های طبیعی هستند اما تحت شرایط کنترل شده تولید می‌شوند.

تفاوت‌های تورمالین سنتاتیک و طبیعی:
1. منشأ: تورمالین‌های طبیعی در طبیعت و تحت شرایط زمین‌شناسی خاصی شکل می‌گیرند، در حالی که تورمالین‌های سنتاتیک در آزمایشگاه‌ها و تحت شرایط کنترل شده تولید می‌شوند

2. ناخالصی‌ها: تورمالین‌های طبیعی معمولاً دارای ناخالصی‌ها و عیوب طبیعی هستند که در تورمالین‌های سنتاتیک به ندرت دیده می‌شود.

3. هزینه: تورمالین‌های سنتاتیک معمولاً ارزان‌تر از تورمالین‌های طبیعی هستند.

در تصویر بالا تورمالین هندوانه ای سنتاتیک را مشاهده میکنید که با کمی توجه ، میتوان به راحتی گفت که دارای رنگی غیر معمول و بیش از حد بی نقص است.

خواص درمانی و روانشناختی تورمالین

قبل از پراختن به موضوع خواص درمانی تورمالین باید این نکته را در نظر داشت که خواص درمانی و معنوی همه سنگ‌های قیمتی عمدتاً بر اساس تجربه‌های شخصی، اعتقادات فرهنگی و سنت‌های معنوی پدید آمده اند و معمولا پشتوانه علمی محکمی ندارند. بنابراین، این خواص بیشتر به عنوان بخشی از طب مکمل و جایگزین شناخته می‌شوند و نباید جایگزین درمان‌های پزشکی شوند.
در ادامه به بخشی از این خواص از دیدگاه منابع مختلف ماننو کتاب The Crystal Bible و مقالات معتبر میپردازیم:

تقویت سیستم ایمنی: تورمالین به عنوان یک سنگ تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن شناخته می‌شود.

افزایش آگاهی معنوی: استفاده از این سنگ می‌تواند به افزایش آگاهی معنوی و تقویت ارتباط با دنیای روحانی کمک کند.

پاکسازی انرژی‌های منفی: تورمالین به عنوان یک سنگ محافظ شناخته می‌شود که می‌تواند انرژی‌های منفی را پاکسازی و دور کند.

کاهش استرس و اضطراب: سنگ تورمالین معمولاً برای کاهش استرس، اضطراب و ایجاد حس آرامش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

افزایش تمرکز: استفاده از تورمالین می‌تواند به افزایش تمرکز و بهبود توانایی‌های ذهنی کمک کند.

تعادل عاطفی: این سنگ به تعادل عاطفی و کاهش نوسانات خلقی کمک می‌کند.

افزایش انرژی: تورمالین معمولاً برای افزایش سطح انرژی و بهبود جریان انرژی در بدن استفاده می‌شود.

تورمالین در چاکرا ها

چاکراها مراکز انرژی در بدن هستند که هر کدام نقش خاصی در سلامت جسمی، ذهنی و روحی ما دارند .هر رنگ تورمالین می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر روی چاکراهای خاصی داشته باشد. در زیر به برخی از کاربردهای تورمالین در چاکراها اشاره میکنیم:

تورمالین سیاه (Black Tourmaline):
چاکرای ریشه: تعادل و محافظت، دفع انرژی‌های منفی.

تورمالین صورتی (Pink Tourmaline):
چاکرای قلب: افزایش عشق و شفقت، بهبود احساسات مثبت.

تورمالین آبی (Blue Tourmaline):
چاکرای گلو: بهبود ارتباطات، بیان حقیقت.

تورمالین سبز (Green Tourmaline):
چاکرای قلب: تعادل و شفابخشی.

تورمالین هندوانه‌ای (Watermelon Tourmaline):
چاکرای قلب: تقویت عشق و هماهنگی در روابط.

معادن تورمالین در جهان

تورمالین در سراسر جهان استخراج می‌شود و کشورهای مختلفی دارای معادن این سنگ زیبا هستند. برخی از مهم‌ترین منابع جهانی و معادن تورمالین عبارتند از:

1.برزیل: برزیل یکی از بزرگترین استخراج کنندگان این سنگ در جهان است. منطقه مینایس گرایس و پاراییبا برای استخراج تورمالین‌های رنگی مشهور هستند.

2. پاکستان و افغانستان: این دو کشور نیز دارای تورمالین های با کیفیت سبز و سیاه میباشند.

3.آفریقا: کشورهای ماداگاسکار، نیجریه، موزامبیک، و کنیا نیز به عنوان استخراج کننده عمده تورمالین شناخته می‌شوند.

4.چین: چین نیز یکی از بزرگترین استخراج کننده تورمالین در سطح جهان از ، این کشور دارای یا کیفیت ترین منابع تورمالین سیاه یا شورل در جهان است.

5. روسیه: منطقه اورال در روسیه نیز دارای معادن غنی از تورمالین است.

در ایران نیز سنگ تورمالین یافت میشود اما اکثر آنها بصورت ریز بلور یا سوزنی و با هم رشدی دیگر کانی ها هستند . تنها استثنا ، استان سیستان و بلوچستان است که میتوان این سنگ را با کیفیت قابل قبول رنگ های سیاه و یا سبز تیره یافت.

خرید سنگ تورمالین از گالری هفت گوهر :

  مشاهده همه محصولات سنگ تورمالین 

تورمالین سنگ ماه تولد چه ماهیست

به اعتقاد بسیاری ، موضوع سنگهای ماه تولد موضوعی خرافی و غیر واقعی میباشد اما به هر حال این سیستم به ریشه‌های تاریخی و فرهنگی برمی‌گردد و در طول زمان تغییراتی کرده است. اعتقاد به سنگ‌های ماه تولد به دوران باستان برمی‌گردد و ارتباط نزدیکی با طالع‌بینی و نجوم دارد.

تورمالین به عنوان سنگ ماه تولد اکتبر (مهر) شناخته می‌شود. این سنگ به دلیل تنوع رنگی بالا، برای همه افراد متولد ماه مهر و با سلایق مختلف مناسب است.

مراقبت و نگهداری از سنگ تورمالین

تورمالین یک سنگ نسبتا سخت و مقاوم است، اما نیاز به مراقبت‌های خاصی دارد تا زیبایی و درخشندگی خود را حفظ کند. در زیر چند نکته برای مراقبت و نگهداری از این سنگ آورده شده است:

برای تمیز کردن آن از آب خالی استفاده کنید، تورمالین را از مواد شیمیایی و حلال‌های قوی دور نگه دارید. این مواد می‌توانند به سطح سنگ آسیب بزنند.
این سنگ  را به صورت جداگانه در یک پارچه نرم یا جعبه جواهرات نگهداری کنید تا از خراشیدگی و آسیب به سطح سنگ جلوگیری شود.